طلوع آفتاب مدرن

نگاهی به تابلوی «تاثر؛ طلوع آفتاب» اثر مونه

سامان آزادی

تابلویِ «Imperssion, Sunrise» که به روايتی محصولِ 1872، و به روايتی محصولِ 1873 است، تصويری از بندرِ لوهاور است که با حرکاتِ آزادانه‎یِ قلم، بيش از آن که تصويری دقيق به دست دهد، اشاره‎ای به اين بندر دارد. مونه بعدها درباره‎یِ اين عنوان اظهارِ نظر کرده و می‎گويد:

«يک چشم‎انداز تنها خيال است، و نه تصويری گذرا، و شايد به همين‎خاطر اين عنوان [امپرسيونيست] به واسطه‎یِ من به ما اطلاق شد. من کاری را که در لوهاور خلق کردم، آورده‎بودم: از پنجره، خورشيدِ غبار گرفته و دکلِ قايق‎هايي که نزديک‎تر ايستاده بودند […] عنوانی برایِ کاتالوگ خواستند، آن [اثر] نمی‎توانست واقعن ربطی به چشم‎اندازِ لوهاور داشته باشد، و من گفتم «بگذاريد Imperssion»(تاثير آنی/ تاثير زودگذر)»

مونه خورشيد را تقريبن به همان روشنیِ آسمان رنگ‎آميزی کرده است، وضعيتی که رطوبتِ بالا و روشناييِ ضعيفِ آسمان را نشان می‎دهد و به همين خاطر است که برایِ متمايز کردنِ خورشيد از اطرافش، به‎جایِ استفاده از کنتراستِ بالا و تغييراتِ شدتِ رنگ، از رنگ‎هایِ متمم و انواعِ رنگ‎هایِ گرم استفاده شده‎است.

مقايسه‎یِ اين اثرِ مونه با تصويرِ سياو و سفيدِ همان اثر، بخشی از تفاوتِ آثارِ امپرسيونيستی و کلاسيک‎ها را نشان می‎دهد. ببينيد که در نمونه‎یِ سياه و سفيد، چطور خورشيد و انعکاسش بر آب نامرئی می‎شوند.

امپرسیونیسم

در آوريلِ 1974، گروهی از نقاشان که خود را هنرمندانی گمنام می‎خواندند، نمايشگاهی نه چندان رسمی برپاکردند که غايبِ بزرگِ آن، ادوارد مانه، رهبرِ اين هنرمندانِ پيشرو بود. مانه در هيچ‎يک از هشت نمايشگاه اين گروه شرکت نکرد، ولی سبکِ جسورانه و موضوعاتِ مدرنش، الهام‎بخش اين هنرمندانِ جوان‎تر بود که «امپرسيونيست» نام گرفتند. نامی که برآمده از تابلویِ «Impression, Sunrise» (تاثر، طلوعِ آفتاب) اثرِ مونه بود و توسطِ مونه، رنوار، پيسارو، سيسلی، سزان، دگا، گيومن و موريزو پذيرفته شد.

اين جوانانِ راديکال خيلی زود از قواعدِ آکادميک گذشتند. قلم را آزادانه بر بوم کشيدند، با الهام از ديگر نقاشان خلقِ اثر کردند، نقاشی را از هنرکده‎ها بيرون آورده و واردِ جهان کردند، به ثبتِ تاثيراتِ زودگذرِ انعکاسِ آفتاب پرداختند، چشم‎اندازهایِ واقع‎گرايانه‎ای از زندگیِ مدرن ترسيم کردند و بر ارجحيتِ يک کلِ مشخص بر جزئيات تاکيد نمودند.

اغلب، مولفه‎هایِ نقاشیِ امپرسيونيستی را مشتمل بر نمايان بودنِ ضربه‎هایِ قلم، ترکيب‎بندیِ ساده، تاکيد بر نور در دگرگونیِ کيفيت (اغلب با تکيه بر تاثيرِ گذرِ زمان)، استفاده از مضامينِ پيشِ‎پاافتاده، حضورِ «حرکت» به‎مثابه‎یِ عنصرِ تعيين‎کننده‎یِ تجربه و ادراکِ انسان و زوايایِ بصریِ غيرِمعمول برمی‎شمرند. مولفه‎هايي که با نمايشِ مدرنيتِ اين مکتب، مکاتبِ مشابهی چون موسيقیِ امپرسيونيست و ادبياتِ امپرسيونيستی را نيز به دنبال آورد.

بازگشت به صفحه‌یِ نقاشی

بازگشت به صفحه‌یِ هنرهایِ بصری

بازگشت به صفحه‌یِ هنر منهایِ ادبيات